Cfare eshte "Hadithi"?

Kur flitet per "Hadith" eshte e pa mundur te mos permendet Hz. Muhammed a.s. me te cilin eshte e lidhur ne menyre te drejteperdrejte shkeca e Hadithit, sepse kjo shkence ben fjale pikerisht per traditen e Hz. Muhammed a.s.
Hadithi ndahet ne:

1. Hadithul Rivajeh

Studimi ne teresi te thenieve, veprave parapelqimeve deri ne virtyete e tij. Sipas mendimit te shumice se dijetareve kjo dege ( alimel hadithi ravijeh) studion ate qe eshte trashiguar dhe sahabet "el maukuf"  dhe ate qe eshte trashiguar nga tabi-inet. Qellimi i kesaj dege te shkeces se hadithit Hadithul rivajhe eshte vjelja dhe ruajta e haditheve te Muhammedi a.s

2. Hadithul Darijeh

Studion rregullat me ane te te cilave njihet gjendja e metenit dhe e senedit te hadithit, kjo studion me tutje menyren e nxenies e te ruajtjes se  haditheve si dhe virtyteve te tyre. Kjo ndryshe quhet edhe si minologjia e hadithit ose baza e hadithit.


Nder termat me te njohur te hadithit jane:

-  Hadith
-  Sunneh
-  Haber
-  El-Ether

1. Termi Hadith

Hadith dot te thote dicka e re, lajme.  Edhe vete Muhammedi a.s. fjale e tij i ka quajtur "Hadith"
Tran. nga Ebu Hureria r.a. e kishe pyetur Muhammedin a.s. se kush do te gezonte ndihmen e tij ne diten e ringjalljes?
Muhammedi as. i tha:
"Kjo (Hadithi) eshte nje shkence per te cilen nuk ka pyetur askush, para Ebu Hureries, per kujdesin qe ka pasur ne kerkimin e hadithit."
Me hadith kuptojme: theniet , veprat, virtytet dhe miratimet e Muhammdit a.s. Keshtu Hadithin e ndajme
Vecanerit me Hadithe kuptohet thenja e Hz. Muhammed a.s.

-Hadith Kavlij

Cdo gje qe ka thene Hz. Muhammed a.s  quhej Hadith Kavlij

-Hadith Faali
-Hadith Takrir etj.

2. Termi Sunneh

  Sunneh do te thote rruge apo drejtim, tradite.
Muhammedi a.s. thote: "Permbahuni e te veproni sipas sunnetit tim, rruges sime"
Me sunneh kuptohet vepra e Hz. Muhammedit a.s.

3. Termi Haber

Haber do te thote lajm. Me haber kuptojme lajmet qe rrjedhin nga hz. Muhammed a.s.

4. Termi El-Ether

 El-erther do te thote gjurme d.m.th cdo gje qe eshte gjurmuar nga Hz. Muhammmed a.s.

Pervec ketyre termave kemi edhe disa terma te tjere si:

- Sened       - Mervij
- Meten       - Rivajetu
- Rravij

1. Termi Sened

Sened quhet vargu dhe renditja e transmetuesve, e atyre qe kane bere trasnmetimin e haditheve. Pra zinxhiri i emrave te radhitur ne hadith quhet sened.

2. Termi Meten

Meten quhet vete teksti i thene drejteperdrejte nga Hz. Muhammed as., thelbi, permbatja e hadithit pa sened pra pa vargun e emrave quhet Meten.

3. Termi Rravij

Rravije ka te beje me personin ose personat qe transmetojne hadithin e Hz. Muhammed a.s.

4. Termi El Mervij

Hadithi i transmetuar me sened, meten dhe rravij ne pergjithesi quhen El Marvij.

5. Termi Rivajetu

Ka te beje me citim dhe me pas thenjet e cituesit. Ky quhet Rivajetu.Pra sened (citim) dhe isnad dhe teksti i cituesit.

Ai qe mund te trasmetoje Hadithin duhet te plotesoj keto kushte:

-Transmetuesi duhet te jete mysliman
-I mencur
-I perpiket
-I drejte ne transmetim.