Rezoluta Çame, nis shqyrtimi në Komisionin e Jashtëm. Idrizi: Mos bëjmë strucin para problemit

TIRANË-Komisioni i Jashtëm nisi sot shqyrtimin e Rezolutës Çame, dorëzuar në Kuvend në 10 dhjetor nga kreu i PDIU-së Shpëtim Idrizi dhe deputeti Dashamir Tahiri.

Ne fjalen e tij, Idrizi ftoi anëtarët e komisionit të bëhen pjesë e zgjidhjes së padrejtësisë që i është bërë çështjes çame.
“Ne të nderuar parlamentarë, s’mund të bëjmë strucin para egzistencës së një problemi kaq të madh. Ne nuk mund të mbyllim kapitullin e një krimi kaq të madh dhe të freskët në marrëdhëniet tona. Nuk mund të mohojmë një tragjedi kaq të madhe me afro 5 mijë të vdekur. Me vdekjet më të tmerrshme që nuk janë imagjinuar as nga industria hollivudiane. Por ne duam të cojmë në vend një amanet që nuk mund të shtyhet dot më dhe injorohet dot më për shkak se politika dominonte e kishte braktisur atë. Ne nuk mund të heshtnim e mos reagonim kundër asaj pjese të politikës që u fsheh turpshëm kur u paraqit një tekst i Rezolutës në vitin 2004. Unë besoj se as ju kolegë do të dëshironi të njëjtën gjë si paraardhësit, të iknim të gjithë në shtëpitë tonë e të takonim elektoratin tonë duke iu shmangur këtij detyrimi historik sic është ky detyrim historik, sic është miratimi i një Rezolute për Camërinë. Kjo rezolutë është historike sepse tenton të ofrojë platformën më të qartë për të zgjidhur jo thjesht cështjen came, por për atëe të pabarazisë që ekziston me fqinjin tonë jugor. Nëse ju jeni dakort me këtë fabul, atëhere hidheni poshtë këtë projektrezolutë, nëse ju pranoni fabulën greke se shqiptarët i kanë sulmuar grekët gjatë Luftës së Dytë Botërore, atëhere mos e miratoni këtë projekt/rezolutë ”, tha Idrizi.

Rezoluta
Shqyrtimi i saj në komision vjen, pasi më 22 janar kjo rezolutë u fut në axhendën e Komisionit Parlamentar të Jashtëm ku janë përzgjedhur edhe dy relatorët e draftit Qemal Minxhozi nga Partia Socialiste dhe Fatbardh Kadilli nga Partia Demokratike.

Rezoluta Çame kërkon që në përputhje me nenin 15 të Traktatit të miqësisë, bashkëpunimit, fqinjësisë së mirë dhe sigurisë mes dy vendeve tona, dhe nenit 1 të protokollit shtesë të KEDNJ-së, të hiqen pengesat që nuk lejojnë gëzimin e lirë të të drejtës së pronës dhe të drejtave të tjera për qytetarët shqiptarë çamë.

Sipas rezolutes duhet bërë abrogimi shprehimisht i Ligjit të Luftës dhe jo Gjendjes së Luftës, e cila nuk ekziston normalisht që me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në 1971, e sanksionuar dhe më vonë me vendimin e Qeverisë Papandreu në 1987.

FJALA E PLOTE E IDRIZIT NE KOMISION
I nderuar Kryetar i Komisionit,
Të nderuar Kolegë,
Dita e sotme është e rendesishme, për komunitetin e shqiptareve te Çamerise, për popullin shqiptar dhe per mua personalisht.
Dhe siç do të argumentoj më poshtë dhe për politikën shqiptare.
Kjo Rezolute meriton, e duhet te jete kauza dhe ceshtja e ndergjegjes intelektuale dhe qytetare, politike dhe institucionale e te gjithe qytetareve ne Greqi dhe Shqiperi, e cilitdo qe beson tek fqinjesia e mire dhe ne nje Ballkan Perendimor te Europianizuar dhe te Paqte.
Ne sapo kemi nisur, nepermjet kesaj Projekt –Rezolute, ate qe do t’a quaja:
Vaksinimin e Kuvendit te Shqiperise duke ‘demilitarizuar’ dhe ‘c’bunkerizuar’ komplekset e paqes se rrejshme, qe buron nga heshtja ndaj padrejtesise dhe pranimi i se keqes si fakt i kryer e qe duhet harruar.
Ne mund te falim, por nuk mund ti besojme kurresesi paqes se rrejshme dhe poshteruese, qe vendoset arbitrarisht duke kerkuar harresen. Harresa nuk eshte as perendimore, as e ndershme, as e drejte e as paqendertuese.
Harresa eshte mposhtja, percmimi, sundimi i njeres pale mbi tjetren, por jo paqe.
Paqja ndertohet nga pranimi i se vertetes, falja, dhe sherimi nepermjet reciprocitetit, respektit, dhe bashkejeteses, bazuar thelbesisht tek te drejtat e njeriut dhe dinjiteti njerezor.
Eshte besimi dhe shpresa ime me e thelle se debati, qe eshte hapur mbi Rezoluten duhet e do te jete nje debat i te gjitha institucioneve, partive politike, politikaneve, shoqerise civile, intelektualeve, ambjenteve akademike, ne Shqiperi dhe Greqi, per te sjelle sherim nga kultura e gabuar, keqberjet dhe keqkuptimet, e per te ndertuar paqe te qendrueshme dhe fqinjesi te mire.
Mos e merrni këtë si një fjali tipike rastesh të tilla.
Jo, materiali politiko-juridik, i kondensuar në formën e një rezolute parlamentare, është një moment historik.
Jo, sepse e paraqes unë ate sot perpara jush. Unë thjesht kam nderin t’a bart atë në vëmendjen tuaj.
Pra, mos e merrni se, nëpërmjet këtyre fjalëve, unë po kërkoj një meritë te vecante, por Ju ftoj te gjitheve si parlamentare te behemi pjese e nje akti te munguar drejtesie europiane, per nje pjese te kombit shqiptar, qe pret zgjidhje e drejtesi, si popullsia e shqiptareve te Camerise.
Rezoluta dhe materiali plotësues është një dokument historik, sepse është prodhim i një pune të madhe të përqëndruar ekspertësh shqiptarë, të huaj, i studiosh juridike prestigjioze, i konsultuar me dokumenta të tjerë politikë dhe juridikë brenda dhe jashtë vendit.
Rezoluta dhe materiali plotësues janë historikë, për nga risia që ato përfaqësojnë.
Ato trajtojnë në mënyrën më të plotë qasjen, që duhet të ketë Shqipëria në marrëdhëniet me Greqinë, sa i takon trashëgimisë problemore midis dy vendeve.
Sepse duhet ta themi troç, ka një trashëgimi problematike në këto marrëdhënie.
Por, prej tërheqjes së vazhdueshme të politikës sonë të jashtme të të gjithë niveleve, si pasojë e dobësimit të peshës ndërkomëbetare të Shqipërisë në vitet 95 deri me anëtarësimin në NATO, kjo trashëgimi problemore ka dalë nga axhenda.
Në krye të kësaj trashëgimie problematike, qëndron pa asnjë dyshim çështja e Shqiptareve te çamerise.
Kjo është çështja më e madhe, që rëndon jo në historinë e largët, por të afërt të marrëdhënieve tona dypalëshe.
Ne s’mund të bëjmë strucin përpara ekzistencës së një problemi kaq të madh; ne s’mund të mbyllim përfundimisht kapitullin e një krimi kaq të madh, të freskët në marrëdhëniet tona,
Ne s’mund të injorojmë një tragjedi kaq të madhe me afro 5000 të vrarë dhe vdekur, në vdekjet më të tmerrshme të paimagjinuara as në filmat horror të industrisë hollivudiane;
Ne s’mund të themi se nuk ka ngjarë, se nuk ekziston një tragjedi e madhe me dhjetra mijëra mijë të dhunuar, të grabitur, të përzënë, të shkulur nga vatrat e tyre vetëm sepse ishin shqiptarë dhe e mbronin hapur këtë përkatësi;
Nuk mund ta bëjmë këtë të nderuar zotërinj, sepse janë ende gjallë viktimat, janë ende të gjalla gjurmët e krimit në formën e gërmadhave, shtëpive ende në këmbë, varrezave të rrënuara, por që ende dëshmojnë historinë tragjike.
Ne s’mund të heshtim përjetësisht përpara një borxhi kaq të madh historik, që na e ka fqinji ynë dhe për të cilin nuk ka denjuar as të kërkojë një ndjesë të thjeshtë diplomatike.
Unë ofrova një numër të viktimave dhe krejt për në fund lashë, vlerësimin e pasurive të grabitura, të përvetësuara në mënyrën më të vrazhdë.
Kjo grabitje ishte pjesë e një procesi që kishte nisur shumë më herët dhe që u përmbyll në vitet e para të pasluftës së dytë botërore.
Fatura e këtyre grabitjeve vetëm për popullsinë çame ështe shume e larte.
Nuk po llogaris këtu dëmin e munguar, apo përdorimin dhjetera vjeçar të këtyre pasurive.
A nuk janë sot brigjet e Çamërisë, që dikur ishin pronë e shqiptarëve, anëtarë të komunitetit çam, ndër brigjet më të bukura ?
Kush është ai, që ka kurajën të heshtim për një tragjedi dhe grabitje të tillë? Për këtë dhunim kaq masiv të lirive dhe të drejtave të njeriut?
Nëse është dikush, le të na e thotë pse duhet të heshtim dhe t’i vëmë një kapak kësaj tragjedie.
Në emër të ligjit të më të fortit ? Më duket se nuk është ky rasti ynë.
Në emër të paqes? Jo, zotërinj, asnjë paqe nuk ngrihet mbi padrejtësi të mëdha historike.
Në emër të fqinjësisë së mirë ? Sigurisht ne na duhet fqinjësi e mirë me këdo, por fqinjët nuk mund t’i fshehin problemet, kur ato janë mes nesh, janë të gjalla dhe nuk fshihen dot.
S’ka kaluar aq shumë kohë, sa ne të harronim.
S’mund ta trajtojmë dot as si një incident të padëshiruar, sepse ai ishte i planifikuar deri në detaje, i kryer vazhdimisht, për një kohë të gjatë në shekullin që kaloi.
Të nderuar zotërinj,
Ky tekst, që ju keni sot në tryezat tuaja, rëndon shumë. Ju thashë se është historik, dhe për këtë shkak rëndon shumë.
Por është shumë më i rëndë akoma, se ka peshën e amanetit të atyre viktimave të pafajshme, që vdiqën pa patur mundësi të shohin të afërmit, tokën e tyre ku lindën.
Unë jam sot bartës i një amaneti, i një porosie të fundme, dhe s’mund ta injoroja dot këtë porosi.
Kurdo herë, në çdo vend, amanetet respektohen me çdo kusht, për më shumë tek një popull si yni, tek një truall si yni, që për amanetet tregon legjendat më të bukura të botës.
Ishte ky amanet i përsëritur ditë pas dite të jetës sime njerëzore, që më bëri mua dhe Anetaret e Shoqates Cameria te krijonim dhe nje parti politike si PDIU.
Ne nuk kishim ndonjë arsye ngushtësisht pragmatike që të krijonim një parti si kjo, që une sot drejtoj. Unë s’kisha ndonjë arsye tipike politike, që t’i hyja një ndërmarrjeje siç është krijimi i një partie, në kushtet e sotme, me sistemin e sotëm zgjedhor.
Ne duam te cojme në vend një amanet dhe s’mund te shtyhet dot më, s’mund te injorohet me sepse fatkeqesisht politika dominante e kishte braktisur atë.
Ne s’mund te vazhdonim te ishim pa reagim kunder asaj pjese te politikes, që u fsheh turpshëm kur u paraqit një tekst rezolute per Camerine në vitin 2004.
Unë besoj se as ju kolegë, do te dëshironi të bëni të njëjtën gjë si parardhësit, të ikni në shtëpitë tuaja, te takoni elektoratin tuaj, duke ju shmangur këtij detyrimi historik siç është miratimi i rezolutës per Camerine.
Rezoluta është historike, sepse tenton të ofrojë platformën më të plotë për zgjidhjen jo thjesht të çështjes çame, por të pabarazisë, që ekziston në marrëdhëniet me fqinjin tonë jugor.
Nëse rilindasit tanë, nëse komunitetet tona kombëtare nuk kishin mundësi të zhbënin as me laps dhe as me shpatë, vendimet e konferencave diplomatike si ajo e 1913-ës, e kryer 100 vjet më parë, ne nuk mund të vazhdojmë në të njëjtën vijë.
Ne s’mundet vazhdimisht ti japim koncesione Greqisë, t’i falim borxhe, të ulim qafën e mos te tregohemi dinjitoze e te kerkojme reciprocitet.
Sepse e dini se çfarë ndodh ? Nëse e bën këtë vazhdimisht, është tjetri që sillet sikur ja kemi borxh.
Ne shqiperi jane ndertuar varreza, e po kerkohet ne qindra pika per ushtaret e vrare Grek gjate luftes Italo – greke, pavarësisht se ishin pjesë e një lufte pushtuese të Greqisë në territorin tonë.
Po ku është reciprociteti ?
Pse ne s’na lënë të nderojmë viktimat e pafajshme, gratë dhe fëmijët e popullsisë çame, të shkulur nga rrënjët ?
ç’është kjo arrogancë e një shteti, që jo vetëm s’ka kërkuar kurrë falje për shkatërrimin me buldozer të varrezave të shqiptarëve, hebrenjve, maqedonasve të Selanikut dhe të veriut të vet, por guxon të hapë varre atje ku s’ekzistojnë?
Gjithmonë do tërhiqemi përpara kërkesash të tilla absurde të një shteti, i cili duke vënë në shërbim kishën autoqefale të themeluar nga Noli, ka blerë eshtra shqiptarësh si në Kosinë të Përmetit ?
Jo vetëm që s’kemi kërkuar nderimin e viktimave tona për reciprocitet, por kemi heshtur dhe rrezikojmë të replikojmë Kosinën në gjithë Shqipërinë e jugut.
Shikoni të nderuar zotërinj, në këto fjalë nuk ka kurrfarë pretendimi shovinist ndaj askujt.
E keni lexuar tekstin dhe aty nuk ka kurrfarë pretendimi territorial.
E dimë që rezoluta është një dokument politik, një akt politik udhëheqës, por ne donim që ai të ishte një tekst juridik, plot referenca në Konventat europiane, ne Traktatin e Miqesise, në ligjet greke, në të drejtën ndërkombëtare.
Kjo rezolutë nuk është një tekst i zakonshëm politik.
Ai siç e thashë, është një tekst dinjiteti.
Ajo është një tekst, që kërkon vendosjen e barazisë në marrëdhëniet dypalëshe. Shteti fqinj na kërkon ne të shohim përpara dhe vetë vazhdimisht sheh mbrapa.
Të dashur kolegë,
Rezoluta ka kapur atë që është thelbi i marrëdhënieve tona problematike, ose problemin e problemeve.
Ka identifikuar atë që është gozhda e Nastradinit, ku varet xhaketa e politikës së jashtme greke, para së cilës ne kemi heshtur.
Kjo gozhdë është trajtimi prej Greqisë i popullit, i kombit shqiptar si komb pushtues në luftën e dytë botërore.
Në favor të kësaj fabule mashtruese Greqia trajtoi popullsinë çame si popullsi bashkëpunëtore, popullsi e cila madje nuk pati mundësinë të bashkëpunonte, sepse te gjithe meshkujt Cam nga 16 – 70 vjec u internuan paraprakisht ne ishujt e Greqise që pa filluar lufta.
Mbi bazën e kësaj fabule grabitëse, dhunuese, fyese për dinjitetin e shqiptarit, Greqia ka mbajtur dhe mban në këmbë ligjin e luftës, një ligj i pashoq në marrëdhëniet midis kombeve, anëtare të OKB-së, të NATO-s dhe familjes europiane.
Ligji i luftes eshte ne fuqi ne Greqi dhe eshte nje rudiment i koheve te shkuara.
Ky ligj ka ardhur dhe ende qendron ne fuqi, si rezultat i kultures se gabuar te ardhur nga kohe dhe rrethana te shkuara e te mbartur nga segmente te caktuara ne politiken dhe institucionet greke edhe sot e kesaj dite.
Kjo kulture e gabuar eshte e ushqyer nga mohimi dhe refuzimi, urrejtja dhe fobite, dehumanizimi i tjetrit apo te ndryshmit, apo ndoshta edhe mosnjohja e se vertetes
Unë sot dua t’ju pyes thjesht. Më saktë dua t’ju vë para kësaj dileme:
Nëse ju jeni dakord me këtë fabul, atëherë hidheni poshtë këtë rezolutë.
Pra, nëse ju pranoni fabulën greke se shqiptarët i kanë sulmuar grekët në Luftën e dytë botërore, atëherë mos e miratoni rezolutën.
Rezoluta në vërtetë, nëse do të duhej të redaktohej deri në kockë, do kishte vetëm një nen: jemi popuj, që kemi luftuar së bashku kundër të njëjtit pushtues, ndaj hiqeni ligjin absurd të luftës kundër nesh, dhe pranoni pasojat e heqjes së tij.
Unë ju pyes sërish: a jeni dakord zotërinj të pranoni përjetësisht një fabul të tillë ?
Si mund ta pranojmë ne këtë fabul, kur s’ka asnjë konferencë ndërkombëtare, asnjë akt ndërkombëtar të pasluftës, asnjë organizatë ndërkombëtare, që ta ketë pranuar mashtrimin që qëndron në themel të saj?
Pse vallë ne duhet të jemi kaq të nënshtruar dhe ta pranojmë atë dhe sot ?
A nuk e hodhi poshtë Konferenca e paqes e Parisit e 1946-ës, fabulën greke?
A nuk e kanë hedhur poshtë të gjithë konferencat diplomatike të pasluftës këtë mashtrim të madh historik ?
A e nuk e hodhi poshtë dhe vetë OKB-ja në të gjithë rastet këtë pretendim qesharak?
A nuk e hodhi poshtë dhe vetë Greqia në 1971 me rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike, që shënojnë mbylljen e çdo lloj pretendimi historik ?
A nuk e hodhi poshte po qeveria greke në 1987-ën, kur vetëm deklaroi se hiqet cilësimi i Shqipërisë si shtet armik ?
Atëherë pse Greqia mban një marrëdhënie kaq kontradiktore me ne ? Edhe miq, edhe armiq ?
A i dini ju të nderuar kolegë, të gjitha këto ? Nëse nuk i dini, ky është rasti t’i mësoni dhe të reagoni.
Nëse i dinit, dhe nuk keni reaguar deri më sot, si për çdo politikan, ka një gjykim, është ai i votuesit.
Unë i pyes deputetët e Tiranes, Durrësit, Elbasanit, Fierit, Lushnjes,Vlores e të Sarandës, si do të shkonin para zgjedhësve të tyre çamë, nëse duke pranuar fabulën greke, do ta hidhnin poshtë këtë rezolutë ?
Në fakt bëra një gabim, por qëllimshëm. Kjo rezolutë nuk merret thjesht dhe vetëm me komunitetin e shqiptareve te çamerise.
Sepse sot çështja çame edhe falë nje sensibilizimi te jashtezakonshem te PDIU dhe Shoqates Cameria per 22 vjet, është sot çështje e të gjithë kombit shqiptar.
Sot falë mbijetesës së komunitetit te shqiptareve te çamerise si i tillë, mbijetesës kulturore, etnike të tij, populli shqiptar, kombi shqiptar kërkon drejtësi në marrëdhëniet me fqinjët.
Po bëhem më i qartë.
Nëse nuk do të ishte këmbëngulja e këtij komuniteti, organizimi i tij, atëherë nuk do të kishte më një problem shqiptar në Greqi.
Ne vetëm do të pësonim. Ne vetëm do ulnim kokën përpara kërkesave greke, për varreza, për prona, për kisha, për gjithçka.
A kanë bërë diçka kaq të organizuar komunitetet e tjera shqiptare, që dikur kanë ekzistuar në Veri të Greqisë, në Selanik, Kostur, Janinë, follorine etj ?
Jo, veç përpjekjeve sporadike individuale. Është komuniteti çam, që e ka mbajtur të gjallë kauzën e drejtësisë së popullit shqiptar në Greqi.
Të dashur kolegë,
Nepermjet kesaj Projekt –Rezolute ne kerkojme qe, mardheniet me fqinjin tone Greqine te ndertohen mbi baza te dinjitetit dhe reciprocitetit.
Reciprociteti sjell njohje dhe pranim me te drejte te njeri-tjetrit dhe ushqen fqinjesine e mire.
Madje Ne, Projekt -Rezoluten tone jo pa qellim e kemi quajtur Rezoluta e Fqinjesise se Mire.
Rezoluta jone eshte ne fakt Rezoluta e Antiluftes dhe e Pro Paqes.
Te kerkosh rivendosjen e drejtesise, rivendosjen e te drejtave te njeriut dhe dinjitetit njerezor, te kerkosh reciprocitet ne marredheniet mes fqinjeve, eshte as me shume e as me pak, por te punosh per paqen.
Kunder paqes punon: mohimi dhe refuzimi i reciprocitetit, mohimi dhe refuzimi i rivendosjes se drejtesise, mohimi dhe refuzimi i respektimit te te drejtave te njeriut, si edhe mohimi dhe refuzimi i fqinjesise se mire duke lartesuar dinjitetin njerezor, ngado e ngacilido te vije ky refuzim dhe mohim.
Rezoluta jone bazohet te Konventat me te rendesishme Nderkombetare dhe Europiane, te cilat respektojne dhe lartesojne te drejtat e njeriut dhe dinjitetin njerezor.
Rezoluta eshte ne kendvshtrimin tim ne kendveshtrimin tone fillimi i sherimit te kultures se gabuar, qe ka sjelle Ligjin e Luftes ne Greqi.
Pas kësaj hyrjeje, më lejoni të ofroj para jush shpjegime më të hollësishme për tekstin e rezolutës dhe të jem i hapur së bashku me ekspertët për pyetjet tuaja. Do ju lutesha të më ndiqni me tekstin e rezolutës para jush.
Struktura e rezolutës.
Rezoluta ka një strukturë standarte.
Ajo nis 1) Me konstatimin e fakteve notore, dmth që njihen nga të gjithë, pra dhe nga ne, ose duhet të njihen nga të gjithë, pra dhe nga grekët.
E fillojmë me më të rëndësishmin.
Ne, si komunitet i shperngulur me dhune i shqiptareve te camerise, ne si mbrojtës të interesit kombëtar jemi më shumë të interesuar se të tjerët që të kemi marrëdhënie të mira fqinjësore me Greqinë.
Vetëm në rrethana të tilla ne kemi shpresë se çështja çame do te ,përballohet dhe zgjidhet diplomatikisht.
Por risia, që ne kemi në këtë tekst dhe që është ftesa jonë për të gjithë, pra dhe për grekët, që të pranojmë përfundimisht të vërtetën e madhe historike:
Duke shprehur mirënjohjen për luftën e përbashkët antifashiste të popullit shqiptar dhe popullit grek, e në veçanti të shqiptarëve çamë, themelues dhe të inkuadruar në Ushtrinë Çlirimtare Greke (ELAS) dhe në Ushtrinë Nacional Çlirimtare (UNÇ);
Nisur nga fakti që, as populli shqiptar dhe asnjë shtet sovran shqiptar, nuk e ka sulmuar popullin dhe shtetin grek gjatë Luftës së Dytë Botërore;
Është shumë e thjeshtë të nderuar zotërinj.
A ka patur luftë të përbashkët antifashiste të shqiptarëve dhe grekëve?
Me kë luftuan dëshmorët Thanas Ziko i minoritetit apo të tjerë?
A nuk luftuan me partizanët shqiptarë? A nuk u konsiderua Shqipëria si vend i sulmuar dhe i pushtuar dhe mori dëmshpërblime nga Konferenca e paqes në Paris?
Po Ali Demi, Haki Rushiti a nuk ishte partizan çam? A nuk u rreshtuan krahas partizanëve grekë dhe 700 çamë?
Me ke luftuan ceta “Cameria “ dhe Batalioni Ali Demi ?
A nuk e njohu Greqia e Metaksait një profashist gjithashtu, pushtimin e Shqipërisë?
A nuk u përpoq Greqia gjatë Luftës së Dytë botërore që Shqipëria të mos kishte rezistencë partizane që më në fund të luftës të konsiderohej si fuqi humbëse siç e pohojnë historianët anglezë?
A nuk u përdorën territore të caktuara nga shtetet fashiste dhe naziste, si vende nisjeje të sulmit mbi Rusinë, por askush nuk i quajti ata si vende pushtues, njëlloj sikur Greqia donte të bënte dhe do të bëjë akoma me Shqipërinë?
Çfarë është deklarata e ministrave të jashtëm anglez, amerikan dhe rus, Eden, Hull, dhe Molotov në dhjetor të 1942, që e vlerësojnë « luftën e popullit shqiptar kundër pushtuesit italian ? ».
A nuk është një dokument diplomatik, politik, historik i klasit të parë ? A nuk është një provë e paaneshme e tezës sonë, në bazë të rezolutës?
Ka dhe boll fakte të tjera, por unë mendoj se vendimtare në zgjidhjen e kësaj dileme janë vendimet e konferencave ndërkombëtare, si ajo për reparacionet e vitit 1945 dhe më në fund, Konferenca e paqes me Italinë e vitit 1946.
Shqipëria u pranua si nënshkruese me të drejta të plota e Traktatit, i cili ka shumë pika kushtuar Shqipërisë, duke parashikuar rikthimin e të drejtave të plota të saj.
Ndërkohë, ne kemi dhe një premisë tjetër thelbësore në Rezolutë.
Ne kemi një problem të madh me Greqinë, çështja çame, si çështja e madhe e lirive dhe të drejtave të njeriut.
Ne s’mund të mohojmë një problem për të thënë me sy mbyllur: jemi miq, dhe s’kemi probleme.
Madje nëse jemi miq, atëherë aq më mirë: duhet të pranojmë problemet që kemi.
Pjesa e dytë e Rezolutës është baza legale ku mbështetet ajo.
Kemi një renditje nga akti më i lartë tek më i ulëti, të të gjithë akteve ku mbështetet rezoluta, përfshi dhe legjislacionin grek dhe domosdoshmërisht Traktatin e miqësisë me Greqinë.
Ne i referohemi frymës së këtyre akteve veçanërisht.
Ne e dimë se një pjesë e mirë e këtyre akteve janë miratuar pas genocidit grek, por kjo s’do të thotë se ato s’mund të përdoren, se fryma e tyre s’mund të jetë udhëheqëse e një procesi pajtimi dhe zgjidhjes së problemit çam.
Per shembull nenet e Kartës së OKB-së , Konventes Europiane te te Drejtave te Njeriut për mosdiskriminimin mbi bazë kombësie, feje; për gëzimin e lirë të së drejtës së pronësisë, etj.
Por le ti referohemi dhe ligjeve, apo Amnistive Greke, qe synonin kohezionin social ne Greqi.
Greqia, me anë të ligjeve të miratuara qoftë gjatë Juntës së Kolonelëve, qoftë gjatë qeverisë së parë socialiste të viteve 80, të ashtuquajtura « ligje të pajtimit « mundësoi rikthimin e gjithë refugjatëve grekë, qofshin ish bashkëpunëtorë të fashizmit, qoftë ish- komunistë, që ishin larguar nga vendi, duke ju restauruar të gjithë të drejtat.
Unë pyes: pse këto dy ligje përjashtonin ata shtetas grekë, që nuk kishin gjak grek pra kombesi Greke?
A nuk është kjo shkelje e Kartës së OKB ? A nuk është diskriminim mbi bazë kombësie ?
Nëse Traktati i miqësisë, mbi bazën e nenit 15, ka heqjen e gjithë pengesave për gëzimin e të drejtës së pronësisë, pse kjo frymë nuk duhet të shtrihet për të gjithë të drejtat themelore të njeriut?
Unë ju pyes juve të nderuar deputetë: a do ta nderoni ju vendimin e këtij parlamenti të qershorit 1994, që e ka shpallur 27 qershorin si ditë përkujtimore të genocidit mbi mbi shqiptaret e camerise nga shovinistet Grek ?
Ne jemi mbështetur tek ky vendim parlamenti, tek ky ligj. Nuk shoh arsye se pse duhet të tërhiqemi sot nga ky ligj parlamenti.
Pjesa e tretë e Rezolutës është ajo me kërkesat dhe qëndrimet e Parlamentit shqiptar si përfaqësues i Sovranit.
Ka patur ndonjë zë që thotë se Parlamenti s’ka pse të bëjë rezolutë për marrëdhëniet diplomatike, që janë domen i Ministrisë së jashtme. Jo zotërinj, Parlamenti vjen drejtpërdrejt prej sovranit.
Parlamenti ka të drejtë sipas Kushtetutës të miratojë rezoluta.
Rezolutat janë akte me natyrë direktive, udhëheqëse, të vetmet akte politike të Parlamentit, të vetmet akte të politikës ekzekutive së bashku me miratimin e buxhetit.
Kush hedh këtë tezë kundër kësaj rezolute, duhet ta dijë se në hartimin e rezolutës ne jemi mbështetur tek puna e ekspertëve më të mirë të së drejtës ndërkombëtare, por jo vetëm.
Ndërkohë këtyre zotërinjve, qe kane shprehur këtë tezë, dua t’i them: cili është roli i think tankeve në formulimin e politikave të caktuara ? për shembull i ELIAMEP në Greqi ?
Dhe nëse ne në formulimin e kësaj rezolute jemi mbështetur tek mendimi i ekspertizës më të mirë, ku është problemi ?
Analiza e pikave të veçanta të rezolutës.
Pika 1 : a nuk do të njohë, nuk do të mbështesë, nuk do të angazhohet ky parlament, ky shtet, për sqarimin e statusit, gjegjësisht gjithë të drejtat e votuesve të vet çamë, të familjarëvve të tyre të vdekur apo të vrarë, mbështetur mbi ligjin ndërkombëtar ?
Pika 2 : a nuk duhet të kërkojmë pas sqarimit të këtij statusi, rivendosjen e të drejtave të tyre në territorin grek, pa dallim: çamë dhe jo çamë
Pika 3. Gozhda greke e Nastradinit është konsiderimi i Shqipërisë si vend pushtues (???) dhe për pasojë ligji i luftës me të, i cili vazhdon të mbahet. Ka një shkresë të ministrisë së jashtme greke të 1999, shkresa me nr protokolli, F237/269 e cila sqaron se ky ligj është ende në fuqi. Ne e dimë se nuk është në fuqi konsiderimi i Shqipërisë si vend armik- jemi dy vende anëtare të NATO-s, por ama ligji mbahet ende në fuqi, për atë pjesë që ka bllokuar pasuritë shqiptare.
Me një fjalë ligjet greke 2636 dhe 2637 kanë këtë përmbajtje: Shqipëria është shtet armik ; pasuritë shqiptare vendosen në sekuestro konservative ; këto pasuri zhbllokohen vetëm kur Shqipëria të mos jetë më shtet armik.
Atëherë pse nuk zbatohet ky kusht i ligjit ?
Pika 4. Jua thashë pak në fillim. Nëse Greqia me një ligj të 1985 e ka mundësuar kthimin e ish refugjatëve të luftës, por me kusht që të kenë kombësinë greke, pse duhen përjashtuar shqiptarët ? Me këtë kërkesë ne thjesht ndihmojmë Greqinë të ketë një legjislacion të brendshëm në përputhje me të drejtën ndërkombëtare !!!
Pika 5. Sipas Traktatit të miqësisë u krijuan grupe pune për trajtimin e pretendimeve të palëve. Këto grupe pune duhet të funksionojnë dhe për këto çështje që ne po ngremë. Ky Traktat ka shumë rëndësi, sepse me të Greqia pranoi përfundimisht integritetin territorial të Shqipërisë, por ama është pa zbatim në të drejtat e individëve shqiptarë. Këto grupe pune duhet të përcaktojnë përmasat e problemit dhe të trajtojnë zgjidhje të përbashkët për ta.
Problemi duhet të zgjidhet politikisht; diplomatikisht; dhe ligjërisht.
Nuk ka zgjidhje individuale për një problem kolektiv siç është çështja çame, çështje e mijëra njerëzve, siç sugjerohet gjoja në mënyrë konstruktive nga pala greke.
Traktati i miqësisë nuk funksionon mbi bazë individuale. Ai duhet të zbatohet me legjislacion vendor mbështetës.
Pika 6. A do mbrojmë ne të drejtat e minoritetit çam ortodoks ?
Për cilët shqiptarë mendoni ju se e ka fjalën ambasadori amerikan në OSBE Clifton Bond ndërsa flet për minoritet shqiptar në Greqi- (lexoni në materialin shpjegues) ?
Pse duhet të flasë një diplomat amerikan dhe jo qeveria shqiptare ? Cfarë bën konsulli ynë në Janinë, sa për shembull ?
Pika 7. Ne kërkojmë një lapidar të thjeshtë për viktimat e pafajshme, gratë dhe fëmijët në dy vendet simbol të tragjedisë çame. Pse të ketë monument vrasësi i tyre, krimineli i luftës Zerva, i cilësuar i tillë dhe prej aleatëve amerikanë dhe jo viktimat e tij ?
Pika 8. Pse ne duhet të pranojmë që grekët të ngrenë varreza në truallin tonë, dhe ne të mos kërkojmë që ato varreza ekzistuese të çamëve, apo shqiptarëve në përgjithësi, që kanë jetuar në trojet e tyre, të mos mirëmbahen, apo të restaurohen ? Ku është reciprociteti ? Mungesa e tij - kjo është arsyeja pse ne nuk votuam pro ligjit për varrezat e ushtarëve greke.


Pika 9. A do t’a pasqyrojmë drejtësisht atë që ka ndodhur në kurriz të popullit shqiptar çam në mësimet e librave për brezat e rinj ?
Harresa është armikja kryesore e drejtësisë.
S’duhet të kemi frikë nga kujtesa ! Ne duhet t’i kërkojmë njëherë llogari autoriteteve tona, pastaj të kërkojmë të tjerëve të jenë të drejtë me ne.
Pika 10. E dini besoj se ka një studim të autorëve James Petifer dhe Miranda Wikers për monumentet kulturore çame në Greqi dhe rrezikun mbi ta.
A duhet të kujdesemi për to ? Pse jo ?
Dihet se shpesh ata që bëjnë genocid, zhdukin dhe rrënjët kulturore të një populli.
S’duam të bëjmë paralele me aktet e genocidit kulturor që sot është kryer nga talebanët, por ne duam të kuptohet njëherë e mirë se Çamëria, se Epiri është një tokë ku kanë jetuar më së shumti shqiptarë siç e tregojnë udhëtarët e shumtë të hershëm europianë, gjurmët e tjera kulturore që kanë mbijetuar, dhe jo vetëm.
Këto gjurmë nuk duhet të zhduken në një vend europian. Europa nuk është themeluar mbi zhdukjen e kulturës, mbi përvetësimin e figurave historike, e këngëve dhe valleve.
Epiri është toka pjellore e miteve të kombit tonë dhe pjesërisht e kombit grek.
Por kjo s’do të thotë që pasi të jenë zhdukur të gjallët, të grabiten dhe mitet, të rrënohet kultura jonë materiale dhe shpirtërore në atë tokë.
Dhe më në fund : a kemi një marrëveshje me Greqinë për përmirësimin e teksteve shkollore ? Vetëm ne duhet të pësojmë ?
Pse vallë Greqia nuk i mëson brezat e rinj me rezultatet e studimeve të fundit historike të autorëve grekë sipas të cilit shqiptarët çamë nuk kanë bashkëpunuar me fashizmin ; se e vërteta e tyre është manipuluar egërsisht, etj, etj.
Pika 11. Ky qëndrim i parlamentit shprehur me rezolutë është detyrues për çdo qeveri ; është vijë sjelljeje për to.
Ai i duhet referuar qeverisë greke,në të gjithë format ; përmbledhtas ; në mënyrë të hollësishme, etj. Ky është urdhërim për qeverinë !
Pika 12. Ne duhet t’ja bëjmë të ditur dhe aleatëve tanë perëndimorë të BE dhe NATO-s këtë rezolutë.
Ne s’mund të fitojmë asnjë betejë diplomatike me Greqinë, nëse nuk e ndërkombëtarizojmë këtë rezolutë.
Pse Greqia duhet të shndërrojë në problem, diçka që nuk ekziston, siç është rasti i Himarës, apo gjoja keqtrajtimet e minoritarëve dhe ne të mos flasim hapur për një problem kaq të madh, që shumë prej diplomatëve nuk e njohin ?
Pika 13. Me të njëjtën logjikë, të ndërkombëtarizimit, pasi ne të kemi shteruar të gjitha rrugët diplomatike në kontakte dypalëshe të të gjithë niveleve, ne duhet të përgatitemi dhe për rrugët gjyqësore.
Ne si PDIU po konsultohemi për rrugët e zgjidhjes së kësaj çështjeje, nëse Greqia nuk jep shenja të reagimit konstruktiv.
Më në fund, institucionet e drejtësisë europiane, dhe ndërkombëtare janë për këtë punë : pse nuk duhet t’i përdorim ?
Çfarë humbi Maqedonia nga përdorimi i rrugëve gjyqsore ?
A nuk ju lut Greqia Maqedonisë që në këmbim të parave të heqë dorë nga emri i vet kushtetues, por s’ ndërmori asnjë masë kur Maqedonia e çoi çështjen e emrit në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë ?
Të dashur miq,
Ju bëra një kalim të shpejtë të pikave të rezolutës, të cilat kanë një qasje koherente. Ato janë kopsitur me njera tjetrën.
Ato janë graduale;
Ato janë të inkuadruara ligjërisht dhe në eksperiencat më të mira të marrëdhënieve ndërkombëtare;
Më në fund ato themelojnë reciprocitetin në marrëdhëniet dypalëshe.
Asgjë më shumë nuk kërkojmë ne në këtë rezolutë që grekët na e kanë marrë, duke na bërë presion.
Bëjeni pak këtë bilanc.
A nuk po kërkojmë çfarë ata na e kanë marrë ?
Sigurisht s’mund të na kërkojnë dot asnjë lloj riatdhesimi, sepse ne nuk kemi përzënë asnjë minoritar, siç pranonte në mënyrë realiste historiani grek Margaritis.
Ata s’mund të na kërkojnë çështje pronash, sepse çfarë kanë dashur e kanë marrë, madje dhe padrejtësisht;
Ata kanë kërkuar lapidarë ; varreza ; priftërinj, ne duam thjesht dhe vetëm drejtësi europiane.
Koha është me ne. Ajo punon për shqiptarët.
Të dashur miq,
Unë ju ftoj të votoni këtë rezolutë.
S’dua të besoj se do të përsëritet turpi i 2004.
Jemi para zgjedhjeve dhe duhet të jemi më të përgjegjshëm para votuesve.
Ju ftoj të vendosni dhe ju emrin tuaj në historinë tonë moderne të dinjitetit dhe të barazisë në marrëdhëniet me fqinjët.
E vërteta vonon, por nuk harron, thotë një fjalë e urtë jona.
Ndërsa një fjalë e mençur greke e Sofokliut thotë :
Arsyetimet e drejta zënë më shumë vend sesa duart e forta.
Greqia deri tani ka përdorur duart e forta, sepse ka qenë një shtet më i forte sesa ne në skenën ndërkombëtare.
Kjo rezolutë është një arsyetim i drejtë.

(d.b/BalkanWeb)