Panairi i Kabashit, Tradite e Hershme ne zhvillimin tregetar

Kjo qender tregtare ka ekzistuar qe ne shekullin e II mbas krishtit dhe ka vazhdue deri ne ditet tona, me lindjen dhe organizimin e fiseve dhe me vone me ndarjen me bajraqe.
Kabashi njihet dhe respektohet si bajrak i pare, ma vone njihet si qender kuvendesh fisnore dhe nderfisnore,dhe njekohsisht e panairit tradicional krahinore te Pukes.
Eshte kjo baze historike shoqerore qe eshte bere shkas per ruajtjen e tradites se pasur te kultures popullore te Kabashit. Si mbrenda dhe jashte Pukes, si shtrat i ketyre kulturave ne Kabash ka qene panairi i Kabashit.

Panairi i Kabashit

Panairi zhvillohej cdo vit ne fillim te pranveres ne Gryke te Kabashit. Ky panair ishte nje praktike e hershme . Tradita gojore, si rezultat i fakteve historike thote se ky panaire eshte zhvilluar ne Kabash qe ne kohen e Lek Dukagjinit Edhe Frang Bardhi ne relacionin e tije me 1637 kure erdhe pere te pare munndsine e rindertimit te nji kishe per Kabashin .
Ky panair mori pemasa te medha ne shekullin e 13 dhe zhvillohej diten e Diele Ai shtrihej ne "Lame Lushaj" ne te dy anet e rruges se hershme te karvaneve.
Ky vende ishte Mera[ vende pa pronare] e katundit. Tradita thote se dikure panairi shtrihej ne tere fshatin perbri rruges se hershme te karvaneve prej "Qaf Ajtyre" deri ne "Qafe gjane".

Pjesmarrje ne Panairin e Kabashit

Ne panair munde te marrin pjese kush te deshronte , padallim e fisnore e fetare , krahinore shoqerore. Ne panair vinin nga gjithe fshatrat e krahines se Pukes duke perfshre edhe zonen e Gjegjanit, Kashnjetit.
Kabashi ruante lidhje te mira me Kashnjetin.Ne kete panaire kane ardhure edhe nga Lezha e Shkodra. Ky panaire kishte rendesine e vete si per malesoret dhe sundimtaret e vendit. Ne panaire vinin vetem te zotet e shtepise , ndersa nga fshatrat e aferta vinin dhe pjestare te tjere te familjeve, si gra femije te rije e te reja. Shume fshatare nuk vinin sepse nuk kishin as per te shitur dhe as per te blere sepse ishin te varfer.

Lidhja e marveshjeve tregetare ne Kabash

Lidhjet dhe marveshjet me tregun per pritjen dhe percjelljen me bujari nga Kabashasit beheshin perhere pa ndonje dallim fetare. Edhe kure banoret u ndane ne dy besime. Panairi i Kabashit vazhdoj regullishte deri mbase clirimit. Pleqesija e fisit Kabash nxori nje sulle [ligje ] per vendosjen e regullit ne bashkepunim me kreret e bajrakut te Kabashit. Gjate dites se tregut njerezit rrinin lirisht edhe ato qe ishin ne hasmeri sepse ate dite nuk u lejonte te merrej gjake..

Tradita Artizanale ne Kabash

Mbrenda teritorit te fisit per diten e panairit fshataret pregatisnin pjese artizanale te pregatitura gjate vitit.Kabashi nxjerrte ne treg punime druri leshi dhe balte.Gojani kishte zanat vegshat vorbat e ndreyshme. Lumbardhi e Gojani sjellninedhe punime prej druri dhe hekuri te punuara ne kovace te ndryshem qe perdoreshin ne jeten e malesoreve, Aty kishte vegla pune dhe gjera te tjera zbukurimi per oxhaqe etj. Prodhimet e kovaceve vinin nga kovaqet e Kryeziut, Sakatit, Keqires, Pistes e Shenmerise.

Veglat muzikore ne Panairin e Kabashit




Tregu i ketije panairi kishte edhe vegla muzikore si cifteli, lahute, fyell zumare. Bleresit e ketyre veglave i merrnin , i provonin, duke krijue nje atmosfere muzikore ku njerzit thynin monotonin e krijuar ne treg. Ne treg shume malesore tregetonin farishte te ndryshme perimesh sepse edhe koha kure u zhvillonte ishte e pershtatshme dhe ne prage te mbjelljeve, pra fillimi i pranveres.

Porosi per trege, trasportimi deri ne shtepi

Ne kete panair, pervec shiteblerjes se rastit u benin edhe porosina per vitin tjeter , ne shume raste njerezit kishin klientet e vet. Mallrat e porositur u shkojshin njerzve edhe neper shtepija si adres te dhene ma pere. Tranesporti behej me kafshe dhe me shpine.

Rrespekti i Panairit te Kabashit

Te gjith ato qe vinin ne panaire vishnin rrobat ma te mira qe kishin ose i merrnin nga te tjeret perkohsisht per te ra ne sy si dite feste..

Gjuajtja me pushke

Gjate zhvillimit te panairit argetimi per malesoret ishte edhe gjuajtja e shenjit me pushkee. Ne keto qitje ato provonin aftesite e tyre si qitsa te mire .


Dita e takimeve per Miqesi, Pune etj.

Kjo dite perdorej edhe si dite takimesh me njeri tjetrin per shiteblerje dhe lidhje krushqishe e miqesina te reja. u benin marveshje per ndertime shtepish nga njerez me mjeshtra te ndryshem, u gjendeshin argat per pune dhe qobane per bageti dhe per pune te tjera ne bujqesi dhe blegtori.


Kuvendi i Malesoreve

Nje rendesi te vecant i jepej panairit kuvendi i malesoreve te karakterit zonal fisnore dhe krahinore , aty kuvendet benin perpjekje per pajtim gjaqesh. Kuvende te tila krahinore per ceshtje te tilla kombetare u zhvilloheshin regullisht ne Kabash gjithmone te te organizuara nga fete qe ruanin harmoni te veqante mes tyre , dhe ndihmoni. njeri tjetrin. Keto ishin disa tipare kryesore te fizionomise te panairit tradicional te krahines se Pukes qe mbahej cdo vere ne gryken e Kabashit.
Prandaj munde te themi se; Panairi i Kabashit ndryshe nga disa panaire te tjera te vegjel ishte nje shembull konkret qe verteton se kjo krahine e mbrendshme malore ne veri te Shqiperise me kushtet e nje fare autonomije qe kishte fillue ne nje lufte te panderprere me pushtusin turk. Mendoj se kame dhene sadopak nje ndihme modeste ne nje pjes te histirise se panairit te Kabashit bajrak te cilit i takoj edhe une. Besoj se edhe njerz te tjere do te plotesojne kete histori te shkureter, une mirepres kedo dhe pranoj korigjim dhe adaptim . Keto materjale jane marre nga te moshuar , gojdhena shenime te ndryshme te komuniteteve fetare dhe shkrime te ndryshme historike .
__________
Pergaditi: Riza Adem
Ilustroi: Shoqata Bashkesia Kultura Islame Puke
Renditi: Erjola
Shenim: Ilustrimet jane ne shtim....