Libër i ri - Mevludi tek shqiptarët

Kryesia e Bashkësisë Islame të Kosovës, respektivisht Shtëpia botuese “Dituria Islame”, këto ditë nxori në qarkullim përmbledhjen me kumtesa të sesionit shkencor “Mevludi tek shqiptarët” të mbajtur më 22 prill 2009 në Prishtinë.

Mevludet janë veprat më të përhapura në letërsinë islame dhe kjo është plotësisht e kuptueshme, ngase kemi të bëjmë me përkushtimin që poetët ia bënë Profetit Muhamedit a.s.

Format e krijimtarisë kushtuar Profetit Muhamed a.s. në letërsinë islame janë nga më të ndryshmet, duke filluar nga poezia, kasideja e deri tek veprat e posaçme që te ne njihen si mevlude, pa përmendur këtu veprat biografike që i janë kushtuar Muhamedit a.s.

Mevludi është ode heroike me elemente të poemës që i kushtohet jetës së Muhamedit a.s. Në të përshkruhet jeta e tij duke filluar që nga lindja e deri në vdekje.

Sa i përket fillimit të mevludit në Botën Islame dihet se si manifestim ai zë fillim në shekullin X në Egjipt gjatë kohës së sundimit të Fatiminjve.

Ndërkaq në Perandorinë Osmane, mevludi merr një formë dhe trajtë tjetër, sidomos me Mevludin e Sulejman Çelebiut në shekullin XV, apo saktësisht më 1409.

Mirëpo, se kur ka filluar të këndohet mevludi te shqiptarët nuk kemi të dhënë që ta saktësojmë këtë fakt, sidomos nuk është enjohur nëse është organizuar manifestimi i mevludit në trojet tona nga popullata shqiptare që e kishte pranuar fenë islame para se autorët tanë të shkruanin mevlude në shqip.

Mevludi i parë si krijimtari artistike letrare te shqiptarët, për aq sa dihet, i shkruar ndër shqiptarë i takon shekullit XVIII, d.m.th. nga periudha e ndritur e Rilindjes Kombëtare, dhe është shkruar nga rilindësi ynë i shquar Hasan Zyko Kamberi.

Duhet theksuar se deri sot njihen mbi 20 mevlude të shkruara nga personalitete të njohura në fusha të ndryshme të fesë dhe të letërsisë, të cilët, me mjeshtërinë e tyre dhe në mënyrë artistike e shembullore thurën lavde e konsiderata, si për askënd tjetër, për të Dërguarin e Zotit, Muhamedin a.s. Ndër më të njohurit janë: Hasan Zyko Kamberi, Ismail Flloqi, Hafiz Ali Ulqinaku, Hafiz Ali Korça, Hafiz Ibrahim Dalliu, Tahir efendi Popova etj.

Në këtë përmbledhje janë përfshirë 26 kontribute të studiuesve të fushave të ndryshme nga të gjitha trojet shqiptare, e që kanë trajtuar mevludin në aspektet të ndryshme, duke filluar nga aspekti historik, pastaj ai fetar, letrar, gjuhësor, kulturor e social.

Po, ashtu një trajtesë të veçantë në këtë përmbledhje i është kushtuar edhe mënyrës së manifestimit të Mevludit në Kosovës dhe në viset e tjera shqiptare.

Rëndësia e këtij libri të botuar është se për herë të parë studiues e specialistë të fushave të ndryshme i qasen Mevludit, qoftë si krijimtari letrare qoftë si manifestim fetar e popullor.

Përveç kumtesave, në këtë përmbledhe janë dhënë edhe dy albume, një me faksimile të ballinave të mevludve të botuara në gjuhën shqipe, madje disa jënë dhënë autograf, si dhe një album me foto nga sesioni shkencor, gjë që ja shton vlerën kësaj përmbledhje.

Megjithëse në këtë përmbledhje janë dhënë 26 kontribute nga autorë dhe studiues të ndryshëm, ato janë paraqitur në një tërësi dhe të kompletuara në një vëllim të përgatitur në mënyrë shumë solide nga redaksia e këtij botimi. / Ramadan Shkodra /